Açıklama
Sarı susam, Sesamum indicum bitkisinin tohumlarından elde edilen, dünya çapında yaygın olarak kullanılan bir tohum türüdür. Genellikle tatlılarda, salatalarda, ekmeklerde ve birçok mutfak tarifinde kullanılır. Sarı susam, hafif bir tat ve çıtır bir dokuya sahip olup, besleyici değerleri ve sağlık faydalarıyla da dikkat çeker.
1. Genel Özellikler:
- Sarı susam, susam bitkisinin olgunlaşan tohumlarından elde edilir ve genellikle krem rengi veya sarımsı beyaz renkte olur.
- Taze ve ham halde kullanabileceği gibi, kavrulmuş formda da sıklıkla tercih edilir.
- Çekirdekler küçük, oval şekilli ve ince kabukludur.
2. Lezzeti ve Aroması:
- Sarı susamın tadı, hafif tatlımsı ve cevizimsi bir aromaya sahiptir.
- Çıtır, gevrek bir yapısı vardır, bu da ona hoş bir doku katar.
- Kavrulmuş susam, daha yoğun ve aromatik bir lezzet sunar.
3. Kullanım Alanları:
Mutfakta:
- Tatlılar: Susam, özellikle Orta Doğu ve Asya mutfaklarında, helva, lokum ve diğer tatlılarda yaygın olarak kullanılır.
- Ekmeğin Üzerinde: Ekmeklerin ve çöreklerin üzerine serpilerek pişirilir, çıtır bir doku sağlar.
- Salatalar: Salatalara lezzet katmak için ham ya da kavrulmuş susam serpilebilir.
- İçecekler: Özellikle Orta Doğu ve Asya’da, susam tohumu sütü gibi içeceklerde kullanılır.
- Garnitür: Kavrulmuş susam, çeşitli yemeklerin üzerine serpilerek süsleme amacıyla kullanılır.
- Börek ve Çörekler: Börek, çörek ve pizzaların üzerine serpilir.
Sağlık ve Geleneksel Tıpta:
- Kemik Sağlığı: Yüksek kalsiyum içeriği nedeniyle, kemik sağlığını destekler.
- Sindirim Sistemi: Lif açısından zengin olduğu için sindirimi kolaylaştırır ve kabızlığı önleyebilir.
- Kalp Sağlığı: İçerdiği sağlıklı yağlar ve antioksidanlar, kalp sağlığını destekler.
- Cilt Sağlığı: Susam, ciltteki kuruluk ve iltihaplanmayı azaltan faydalı yağ asitlerine sahiptir.
4. Sağlık Faydaları:
- Kalsiyum Kaynağı: Susam, kalsiyum açısından zengindir, bu da kemik sağlığı için önemlidir.
- Lif İçeriği: Lif içeriği sayesinde sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
- Kalp Dostu: Omega-3 yağ asitleri, susamın kalp sağlığı üzerindeki olumlu etkisini artırır. Aynı zamanda kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabilir.
- Antioksidan: Susamda bulunan sesamin ve sesamolin gibi antioksidanlar, vücudu serbest radikallere karşı korur.
- Cilt Sağlığı: İçeriğindeki E vitamini, cilt sağlığını destekler ve yaşlanma belirtilerini azaltabilir.
5. Nasıl Kullanılır?
- Doğrudan Tüketim: Ham susam, çiğ veya kavrulmuş şekilde direkt olarak yenebilir.
- Baharat Olarak: Yemeklere, salatalara veya çorbalara eklenebilir.
- Çörek ve Ekmeğe: Çörek veya ekmeklerin üzerine serpilerek pişirilebilir.
- Yemek Üzerine: Fırınlanmış sebzeler veya tatlılar üzerinde süsleme amaçlı kullanılabilir.
- Yağ Olarak: Susam yağı, salatalarda veya yemeklerde kullanılabilir.
6. Saklama ve Tazelik:
- Saklama: Susam, serin ve kuru bir ortamda, hava geçirmez bir kapta saklanmalıdır. Bu şekilde, taze ve aromatik kalır.
- Tazelik: Kavrulmuş susam, 1-2 hafta içinde tüketilmelidir, ancak ham susam daha uzun süre saklanabilir.
7. Avantajları:
- Çok Yönlü Kullanım: Hem tatlı hem de tuzlu yemeklerde kullanılabilmesi, susamı mutfakta oldukça pratik bir malzeme yapar.
- Besleyici: Yüksek kalsiyum, lif ve sağlıklı yağlar içeren bir besin kaynağıdır.
- Sağlık Faydaları: Kalp sağlığı, kemik sağlığı ve sindirim üzerine olumlu etkileri vardır.
8. Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Alerjiler: Susam, bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara yol açabilir, bu nedenle dikkat edilmesi gerekir.
- Aşırı Tüketim: Susam, yüksek kalorili bir besindir, bu nedenle aşırı tüketilmemelidir.
Sarı susam, hem lezzetli hem de besleyici bir tohumdur. Mutfakta çok yönlü kullanımı ile dikkat çekerken, sağlık üzerinde pek çok faydalı etkisi vardır. Çıtır yapısı, tatlılarda ve yemeklerde harika bir katkı sağlar!
